Roślinne zamienniki nabiału to już ponad połowa kategorii produktów roślinnych w Polsce

Rynek produktów roślinnych w Polsce konsekwentnie się rozwija. Jak pokazuje najnowszy raport Polskiego Związku Producentów Żywności Roślinnej, jego wartość w 2023 roku to już 1,08 mld zł. Roślinne zamienniki produktów mlecznych stanowią ponad połowę tej kategorii. Wśród nich prym wiodą przede wszystkim napoje roślinne oraz roślinne alternatywy dla jogurtów. Opublikowany raport to również ciekawe źródło wiedzy o rynku, a także potrzebach przedsiębiorców działających w branży produktów roślinnych.

Opublikowany pod koniec października raport pt. „Branża Żywności Roślinnej w Polsce 2024 – dane, szanse i wyzwania” to publikacja, w której członkowie Polskiego Związku Producentów Żywności Roślinnej (PZPŻR), do których należy także marka Alpro, podjęli się próby samoewaluacji branży. Autorzy raportu starają się odpowiedzieć na pytanie, czym dokładnie jest kategoria żywności roślinnej i jak powinna brzmieć jej definicja, przedstawiają jej rozwój w Polsce od lat 90., a także przyglądają się danym i oceniają potencjał rozwoju w nadchodzących latach.

Rynek produktów roślinnych

Według danych zaprezentowanych w raporcie wartość detalicznego rynku roślinnego w 2023 roku – z wyłączeniem kanału HoReCa, sklepów specjalistycznych i e-commerce - to już 1,08 mld zł. Co ważne, wartość ta rośnie – w ciągu ostatnich dwóch lat wartość polskiego rynku żywności roślinnej wzrosła o 19%. Dane pokazują również wyraźnie, że większość kategorii produktów pochodzenia roślinnego stanowią w naszym kraju roślinne zamienniki nabiału – wartość tego segmentu to aż 657,3 mln zł.

Największy udział w segmencie mają z kolei napoje roślinne – w ostatnim roku, tj. od lipca 2023 do czerwca 2024, stanowiły one ponad 45% wartości sprzedaży detalicznej całej branży, a ich wartość zbliża się do 500 mln zł[1]. Dane rynkowe pokazują, że do września br. sprzedano 45 mln litrów napojów roślinnych[2]. Numerem jeden w tej kategorii wśród producentów markowych jest należąca do Danone marka Alpro[3], odpowiadająca za prawie jedną trzecią sprzedaży wartościowej całej kategorii (32,6%)[4]. Swoją pozycję na rynku marka zawdzięcza sprzedaży napojów roślinnych i roślinnych alternatyw dla jogurtów – odpowiednio na poziomie 34,6% oraz 32,7%[5].

Współpraca kluczem do rozwoju

Choć branża produktów pochodzenia roślinnego rozwija się, działający na polskim rynku przedsiębiorcy wiedzą, że wykorzystanie jej potencjału wymaga współpracy. Właśnie dlatego w 2023 r. powołano do życia Polski Związek Producentów Żywności Roślinnej, który zrzesza producentów gotowych wspólnie działać, dzielić się wiedzą i doświadczeniem, by doprowadzić do rozwoju rynku żywności roślinnej w Polsce.

W opublikowanym raporcie twórcy podkreślają konieczność przeprowadzenia kompleksowych działań na poziomie rządowym dedykowanych zrównoważonemu systemowi żywności, którego częścią jest żywność roślinna. Wśród prezentowanych w publikacji postulatów branży są m.in. utworzenie osobnej klasy PKD – kodu w Polskiej Klasyfikacji Działalności - dla żywności roślinnej czy wyrównanie stawki VAT dla produktów roślinnych do stawki dla branży mięsnej i nabiałowej (5% zamiast obecnych 8%). Przedstawiciele branży zwracają również uwagę na potrzebę edukacji konsumentów i uświadamiania im korzyści, jakie płyną ze stosowania diety z większym udziałem roślin.

W trosce o zdrowie i planetę 

Produkty roślinne doskonale wpisują się w koncepcję diety planetarnej, zwanej fleksitariańską, zakładającej zmniejszenie spożycia mięsa – przede wszystkim czerwonego - i cukru oraz podwojenie spożycia owoców, warzyw i nasion roślin strączkowych czy orzechów[6].  Rozwiązanie to zostało opracowane przez zespół naukowców (wchodzących w skład The EAT-Lancet Commission on Food, Planet, Health) i łączy smak oraz przyjemność jedzenia z korzyściami dla zdrowia i troską o stan planety.

Eksperci wskazują, że produkcja żywności odpowiada aktualnie za jedną czwartą globalnej emisji gazów cieplarnianych, z czego ponad połowa pochodzi z hodowli zwierząt, a najbardziej obciążająca dla klimatu jest produkcja wołowiny[7]. Ograniczenie spożycia mięsa oraz produktów pochodzenia zwierzęcego i zwiększenie w diecie obecności produktów pochodzenia roślinnego może zatem przynieść pozytywne efekty w walce z globalnym ociepleniem.

[1] „Branża żywności roślinnej w Polsce 2024 – dane, szanse i wyzwania”, raport Polskiego Związku Producentów Żywności Roślinnej, https://roslinniproducenci.org/publikacje/

[2] Danone za NielsenIQ, Panel Handlu Detalicznego, Cała Polska (Indeks spożywczy), Sprzedaż wolumenowa (w litrach) w segmencie: Napoje UHT i świeże, w okresie t1 2024 – t39 2024, w kategorii: Produkty roślinne - napoje roślinne i roślinne alternatywy dla jogurtów, deserów i śmietan; segmenty zdefiniowane przez Danone (Prawa autorskie © 2024, NielsenIQ).

[3] Danone za NielsenIQ, Panel Handlu Detalicznego, Cała Polska (Indeks spożywczy), Sprzedaż wartościowa i wolumenowa (w kg) w 1000, % w okresie Tydzień 1-Tydzień 26 2023 i odpowiednio Tydzień 1-Tydzień 26 2024, Kategoria: Produkty roślinne wg marek, segmenty zdefiniowane przez Danone (Prawa autorskie © 2024, NielsenIQ)

[4] Danone za NielsenIQ, Panel Handlu Detalicznego, Cała Polska (Indeks spożywczy), Sprzedaż wartościowa i wolumenowa (w kg) w 1000, Zmiana sprzedaży wartościowej i wolumenowej w %, Udziały wartościowe i wolumenowe w % w okresie Tydzień 1-Tydzień 26 2023 i odpowiednio Tydzień 1-Tydzień 26 2024, Kategoria: Produkty roślinne, marka Alpro w segmentach, segmenty zdefiniowane przez Danone (Prawa autorskie © 2024, NielsenIQ).

[5] Tamże.

[6] Raport “Talerz Przyszłości”: https://danone.pl/assets/interdyscyplinarne/Raport_Talerz_Przyszlosci_2023.pdf.

[7] Jak jeść zdrowo i dbać o planetę. Dieta planetarna w praktyce. - Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej (pzh.gov.pl)