Sposób na zdrową glebę i klimat

O Dniu Ziemi słyszał każdy. Tego dnia ludzie włączają się w różnego rodzaju akcje mające na celu troskę o zdrowie i czystość naszej planety. A ilu z nas słyszało o Dniu Gleby obchodzonym 5 grudnia? Pewnie niewielu, tymczasem to właśnie od gleby powinna zaczynać się troska o środowisko. Rolnictwo regeneratywne jest sprawdzonym sposobem na ochronę gleby, zwiększenie bioróżnorodności i poprawę stanu wód.

Gleba – cienka, wierzchnia warstwa ziemi, to na niej powstaje aż 95% całej żywności przeznaczonej do spożycia przez człowieka¹. To także niezastąpiony „pochłaniacz” dwutlenku węgla. Niestety na skutek działań człowieka już jedna trzecia jej zasobów jest zdegradowana w stopniu od umiarkowanego do silnego². Aby odwrócić ten postępujący trend, a tym samym zrobić ważny krok ku ochronie środowiska i zapewnieniu właściwej żywności, konieczna jest ochrona i dbałość o glebę.

Gleba w centrum naszej uwagi

Na skutek działalności człowieka, w tym mechanizacji prac rolnych czy rozwoju przemysłu, pogorszeniu uległ stan całej planety. Intensywne praktyki rolnicze są główną przyczyną spustoszenia jakości gleb na świecie. Kondycja gleby ma bezpośredni związek z zasobami wód powierzchniowych. Niepokojący jest fakt, że w Polsce około 90% spośród ponad dwóch i pół tysiąca ocenionych w 2016 roku jednolitych części wód powierzchniowych (tj. jezior, potoków, strug i odcinków rzek) nie osiąga stanu dobrego³. Olbrzymie zagrożenie niesie ze sobą także dwutlenek węgla produkowany przez człowieka. Ocenia się, że ostatnio tak wysoką jego zawartość w atmosferze odnotowano ok. 3–5 milionów lat temu⁴.

Tymczasem to właśnie gleba pochłania CO₂ i przechowuje ogromne ilości węgla pobieranego z atmosfery przez rośliny. Ponadto zdrowa gleba to źródło niezbędnych składników odżywczych, minerałów oraz wody dla roślin, a tym samym wartościowego jedzenia. Badania wykazały, że zdrowa gleba jest bardziej odporna zarówno na suszę, jak i erozję spowodowaną silnymi opadami deszczu, zatrzymuje też więcej wody, wspierając mikroorganizmy i wzrost roślin⁵. Wszystkie te czynniki sprawiają, że w centrum najważniejszych wyzwań, z którymi boryka się współczesna ludzkość – od rozwoju gospodarczego i zmian klimatu przez niedobór wody po utratę różnorodności biologicznej – leży właściwa kondycja gleby.

Kondycja gleby – ważne wyzwanie ekologiczne

Wyzwania klimatyczne mają charakter systemowy. Każdy uczestnik ekosystemu żywnościowego powinien dołączyć do działań prowadzonych we współpracy z organami władzy publicznej, społeczeństwem obywatelskim i środowiskiem naukowym. Z myślą o spowolnieniu tych negatywnych trendów Danone, który od lat ściśle współpracuje z rolnikami, wprowadza dobre praktyki tzw. rolnictwa regeneratywnego.

-– Od początków istnienia Danone w Polsce współpracujemy z polskimi producentami mleka. To wspaniali ludzie, którzy nie są obojętni na zachodzące wokół zmiany klimatyczne, które przyczyniają się do degradacji bioróżnorodności, czy pogorszenia kondycji gleb. To właśnie oni najbardziej odczuwają te zmiany. Mają świadomość, że rolnictwo intensywne nie sprzyja rozwojowi ich gospodarstw i podejmują szereg działań ukierunkowanych na wprowadzenie praktyk rolniczych przyjaznych środowisku naturalnemu, tak by swoim następcom pozostawić gospodarstwa nowoczesne i w świetnej kondycji – zarówno finansowej, ale również z uwzględnieniem aspektów ochrony środowiska. W Danone wspieramy wszystkich naszych dostawców w tym dążeniu  – mówi Wioletta Raczkowska, Dyrektor ds. zakupu mleka, Danone.

Czym jest rolnictwo regeneratywne?

Według California State University Regenerative Agriculture Initiative: „rolnictwo regeneratywne jest holistyczną praktyką zarządzania gruntami, która wykorzystuje siłę fotosyntezy w roślinach do zamykania cyklu węglowego i budowania zdrowia gleby, odporności upraw i zasobności w składniki odżywcze”. Właściwa troska o glebę sprawia, że jej zasoby naturalne nie ulegają wyczerpaniu, umożliwiając korzystanie z niej wielu pokoleniom. 

Aby zrealizować cele regeneratywnego rolnictwa, Danone wyznacza standardy rozwoju w ramach 3 filarów: ochrona gleby, zasobów wodnych oraz bioróżnorodności, wsparcie obecnych i przyszłych pokoleń rolników, a także troska o dobrostan zwierząt w gospodarstwach. Stosowanie dobrych praktyk w tych obszarach umożliwia poprawę kondycji gleby, głównie poprzez wzrost zawartości materii organicznej oraz różnorodności fauny i flory zarówno powyżej powierzchni gleby, jak i pod jej powierzchnią. Prowadzi to również do zwiększenia zdolności zatrzymywania wody i sekwestracji węgla w glebie, co z kolei ogranicza obecność dwutlenku węgla w atmosferze oraz pozytywnie wpływa na strukturę gleby. W 2021 r. firma planuje rozszerzenie działań audytowych w gospodarstwach, zmierzając w kierunku analizy obecnego poziomu praktyk rolnictwa regeneratywnego oraz ich promocji wśród swoich producentów dostarczających mleko.

-– Kryzys klimatyczny z którym mamy do czynienia stanowi zagrożenie dla człowieka i wszystkich innych mieszkańców Ziemi. Dlatego potrzebujemy działać systemowo i długofalowo. Potrzebujemy praktyk rolnych, które nie tylko pozwolą utrzymać ekosystem w równowadze, ale także doprowadzą do odbudowy zawartości substancji organicznej w glebie i bioróżnorodności na terenach wiejskich. Działając wspólnie, możemy tego dokonać – podsumowuje Paulina Kaczmarek, Kierownik ds. zrównoważonego rozwoju w DANONE.

[1] Źródło: http://www.fao.org/soils-2015/news/news-detail/en/c/277682/

[2] źródło: Główny raport FAO - Stan zasobów gleby na świecie, 2015

[3] Źródło: P. Ciećko, P. Panek „Zanieczyszczenia wód w Polsce – stan śródlądowych wód powierzchniowych i podziemnych”

[4] Źródło: https://www.climateforesight.eu/energy/current-concentrations-of-co2-last-experienced-3-5-million-years-ago/

[5] Źródło: http://www.fao.org/3/a-i4890e.pdf